Atelier Leuven - De Maekerij

Seizoensgroenten, makkelijkste keus?

Groenten en fruit van het seizoen eten, da’s goed voor het milieu en voor de gezondheid. Maar wie slaagt er écht in? Op 25 april staken Leuvenaars de koppen bij elkaar om te zoeken hoe dat makkelijker kan. Schrijfster, comédienne en Leuvenaar Katrijn Van Bouwel leidde de avond in goede banen.

Herkent een gemiddelde Leuvenaar in de groenten- en fruitafdeling de producten van het seizoen? Freelance grafisch designer Eline Cornelissen deed in de week voor het atelier de test. Op verschillende plaatsen (het stadhuis, de Stelplaats, de Carrefour in Heverlee en de AD Delhaize, de school STROOM) verspreidde ze antwoordkaarten waar mensen de groenten van het seizoen op konden aanduiden.

Wie het juist had, maakt kans op een groenten- en fruitpakket. Resultaat? Het aantal volledig correcte antwoorden bleek erg schaars.

Geen betere manier dus dan de noodzaak van dit Atelier te duiden. Katrijn Van Bouwel nodigde 5 gasten uit op haar compacte podium van de Maekerij om te kijken waarom mensen de weg naar de seizoenen kwijt zijn: winkeldirecteurs Karel Vermeulen (Bio-Planet, Korbeek-Lo), Jan Denon (AD Delhaize Leuven centrum), Jo Vandebriel (Carrefour Market Heverlee), professor marketing Barbara Briers (Vlerick Business School) en freelance cateraar Veronique Batens.

Wiens verantwoordelijkheid?

De eenvoudige waarheid is dat mensen er vandaag gewoon niet naar vragen.

Een eerste stelling maakte meteen de tongen los: “Klant is koning, de supermarkt moet luisteren naar wat de klant wil – of het nu duurzaam is of niet.”

“Nee”, merkt één van de deelnemers op, “onze planeet kan dat gewoon niet meer aan. We kunnen zo toch niet blijven doorgaan?” “Akkoord”, vervolgt een andere deelnemer, “maar ik huiver toch om van alles te gaan verbieden. Dat werkt niet. Het maakt mensen boos en tegendraads – en dan ben je nog verder van je doel.”

“De eenvoudige waarheid is dat mensen vandaag gewoon niet vragen naar, bijvoorbeeld, seizoensgroenten”, zegt Jo Vandebriel. “Als winkeldirecteur kan je niet tegen de vraag van de klant in gaan. Ik moet niet alleen de klant tevreden houden, ook Carrefour, de aandeelhouders, enz”

“Ik vind ook niet dat je mij als lokale supermarktbaas daarvoor verantwoordelijk kan stellen”, zegt Jan Denon. “Zoiets moet je hogerop invoeren. Als Delhaize op nationaal niveau oplossingen bedenkt om bijvoorbeeld de plastic zakjes te verminderen, dan neem ik die graag over.”

Verantwoorde productie en consumptie

Verantwoorde productie en consumptie

Van seizoensgroenten en -fruit dagelijkse kost maken... Het kan een lokale oplossing zijn om bij te dragen aan de globale duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN. In België zijn we met Ik ben meer dan mijn kassaticket trotse ambassadeur van de SDG's, meerbepaald voor SDG 12: verantwoorde productie en consumptie.

Lees meer

Volgens Barbara Briers kan de wetgever veel richting geven, maar ligt de verantwoordelijkheid om duurzame producten — zoals seizoensproducten — op een aanlokkelijke manier op de markt te brengen wel bij de supermarkt. “Je kan de transactie aantrekkelijker maken. Bijvoorbeeld door inspiratierecepten aan te bieden, of te denken vanuit het probleem dat de consument wil oplossen: die wil lekker eten.

Karel Vermeulen gaat daarmee akkoord. “Je kan het op een creatieve manier aanpakken, maar ook de positionering speelt mee. Op de afdeling confituren hebben we in onze Bio-Planet de lokale confituren met minder suiker op ooghoogte gezet. Die met veel meer suiker, staan onderaan. Maar het is uiteindelijk wel de consument die beslist.”

Kokkin Veronique Batens is gelukkig met het aanbod van haar Colruyt-winkel. “Ik weet natuurlijk naar wat ik zoek en kan me behelpen met de informatie die beschikbaar is.”

Hip & trendy?

Is het misschien een imago-probleem van sommige producten? Daarom gooit Katrijn er een tweede stelling tegenaan: “Supermarkt moet seizoensgroenten hip & trendy maken, zo neem je consumenten mee op de boot.”

Volgens Jo Vandebriel zit daar wel een deel van de waarheid. “Alleen weet ik niet of de supermarkt er zelf in gaat slagen. Het is een sociale norm die moet verschuiven. Rond verpakkingen is dat al gebeurd. Als iets te veel verpakt is, reageert de samenleving. Rond seizoensgroenten is die sociale norm er nog niet. Maar als Jeroen Meus morgen seizoensgerechten gaat klaarmaken, zal iedereen het willen doen.”

Zijn collega supermarktuitbater Jan Denon ziet toch nog andere obstakels. “Eten moet je al interesseren. Als je er iets van kent, kan je fantastische combinaties maken met wintergroenten. Maar de meeste mensen zijn er niet op dat niveau mee bezig.”

“Ook mensen die au fond niet geïnteresseerd zijn, kan je prikkelen”, stelt Barbare Briers. “Smaak is belangrijk, maar status is bijvoorbeeld een héél belangrijke drijfveer. Mensen willen iets signaleren met wat ze kopen, ook met wat ze eten.”

Katrijn Van Bouwel heeft de promo-campagne al in haar hoofd: “Kool is cool!”

Karel Vermeulen ziet bij Bio-Planet een verschil tussen tussen Vlaamse en Waalse klanten. “In onze verkoopcijfers zien we dat Waalse klanten veel bewuster en meer seizoensgroenten kopen. Walen zijn dan weer grotere vleeseters. Vegetarisch slaat meer aan in onze winkels in Vlaanderen.”

Barbara Briers bekijkt de vraag vanuit een ander perspectief. “Een consument zegt zelden: ik wil dát product. Nee, de consument wil een oplossing voor zijn of haar probleem: wat gaan we vanavond eten? Hello Fresh biedt daar bijvoorbeeld een antwoord op. De vraag is dus: hoe kunnen we oplossingen aanbieden die mensen uit de keuzestress verlossen. Zolang ie daarin gevangen zit, grijp je naar een gemaksoplossing zoals salade met tomaat.”

“Voor mij werkt de beperking van het seizoen prikkelend”, zegt Veronique Batens. “Het is net een antwoord op die keuzestress. Voor mij moet het niet te trendy gepositioneerd worden, want dan denken heel veel mensen meteen: oei, da’s niks voor mij.”

Aan de slag

Genoeg gepraat. Kunnen we met die inzichten ook zelf aan de slag? Hoe kunnen we ideeën bedenken die de keuze voor seizoensgroenten in de lokale supermarkt makkelijker kan maken? Onze deelnemers verspreiden zich in verschillende groepjes met onze experts. Even later stellen ze hun ideeën voor:

Team Jo:
“Wij zijn vertrokken van de beperkingen die een winkelformule heeft en de beperkte middelen die hiervoor zijn. Toch kan je veel met communicatie doen. De witregels op het kassaticket kan je bijvoorbeeld vrij invullen om mensen attent te maken op de mogelijkheden van het seizoen. Maar ook het omroepsysteem in de winkel kan mensen een duwtje geven. Toen ik veel eclairs op overschot, heb ik zelf omgeroepen ‘Mmmm, lekkere eclairs’… Aan het eind van de dag waren ze allemaal weg. Dat kan ik ook voor seizoensgroenten doen.”

Team Karel:
“Wij zochten naar een manier om in de winkel seizoensgroenten als iets alledaags en makkelijk te positioneren. Daarom willen een doordeweekse huisman of huisvrouw in de winkel hapjes laten bereiden met de groenten van het moment. Geen gerenommeerde kok, maar iemand die net als jij gewoon eten op tafel moet krijgen. Iemand die aanspreekbaar is en je kan gidsen met raad en recepten.”

Team Jan:
“Wij hebben verder gedacht op de impact die televisie heeft met bijvoorbeeld Jeroen Meus. Eten met de seizoenen is eigenlijk zoiets gewoons, dat het ook te zien zou om moeten zijn in dé Vlaamse soap: Thuis. Subtiel, welteverstaan. Ik zeg maar iets: een personage dat zich in de vinger snijdt bij het klaarmaken van een knolselder.”

Team Veronique:
“Wij hebben verder gedacht op gebruiksgemak en het succes van de maaltijdboxen. Zo zijn we uitgekomen bij een kant-en-klare seizoensbox met recepten voor elke dag, die ook regelmatig terugkeren. Zo creëer je een nieuwe routine.”

En nu?

“Wat eenvoudig is, maakt het meest kans om uitgetest te worden en maakt ook het meeste kans om te werken bij de consument. Vaak maken we het veel te ingewikkeld met apps en qr-codes. Dat vraagt teveel van de gemiddelde consument die er niet mee bezig is, en mijn bomma snapt niks van qr-codes.”

“Ik wil ons idee met de hapjes alvast uittesten in mijn Bio-Planet”, zegt Karel.

Vinden andere ideeën ook hun weg naar de praktijk? Laat hieronder je gegevens achter en blijf op de hoogte.

Van zaaien, oogsten en eten

Katrijn Van Bouwel schreef na het atelier een column over haar ervaring. Die verscheen ook bij Knack Weekend.

Lees de column

Blijf op de hoogte

Laat weten aan je supermarkt dat ook jij meer bent dan je kassaticket en blijf op de hoogte van onze toekomstige ateliers.

We gebruiken je gegevens enkel om je op de hoogte te houden van deze campagne. Je kan op elk moment uitschrijven.