Wat moet ik met al die plastic zakjes?

Elke woont in Londerzeel, is een ondernemer en mama van 2 dochters (9 en 7). Met haar bedrijf Fairytale Moments maakt ze persoonlijke ceremonies voor de mijlpalen in het leven. Wat ze in haar persoonlijk leven doet en denkt, deelt ze op haar blog fairytales.live – soms lijkt het op een sprookje, vaker op het echte leven.

Sinds ze haar drukke “corporate leven” vaarwel zei, heeft ze wat meer tijd, maar die vult ze bij voorkeur niet met huishoudelijke taken. Met de kinderen naar de supermarkt gaan, dat vindt ze dan weer niet zo heel vervelend. Gewapend met een lijstje kan je ze er op zaterdagvoormiddag achter een bomvolle kar terugvinden.

Mei = Plasticvrij. Maar dat valt Elke niet makkelijk. Kunnen supermarkten helpen?

Beste [supermarkt],

Jawel, ik ga dus graag naar de supermarkt met mijn kinderen. Maar vaak zit mijn kar vol met spullen die ik helemaal niet wil hebben. Ik hoor u nu denken: “Ha ja, je kinderen zullen waarschijnlijk ongevraagd snoep in de kar gegooid hebben!”. Fout gedacht. Mijn flinke kinderen zijn niet de oorzaak van de ongewenste karinhoud. (OK, misschien een ietsiepietsie beetje). Nee, beste supermarkt, de grote verantwoordelijke, zijn al die overtollige verpakkingen.

Ik worstel namelijk wekelijks met de hoeveelheid verpakking waarmee ik naar huis ga. Ik doe anders echt mijn best. Maar neem nu de groente- en fruitafdeling. Ik kies al zoveel mogelijk voor producten die in bulk worden aangeboden. Zo vermijd ik alvast dat schaaltje waarop voorverpakt fruit veelal ligt. Ik probeer ook zo min mogelijk plastic zakjes te nemen. Paprika’s, courgettes, venkel e.d. belanden rechtstreeks in de kar.

Maar soms moet ik er toch aan geloven. Bij kerstomaatjes bijvoorbeeld, die heb je tegenwoordig in verschillende kleuren. Dat heeft wellicht voornamelijk een esthetische functie, maar het doet mijn kinderen ook meer groenten eten. En het staat ook wel goed in de bento, dacht ik in een poging de hipster uit te hangen. Dus keilde ik een assortiment in zo’n zakje.

Heel erg fout zo bleek. Het leverde me net geen kassa-rij-agressie op toen alle wachtenden moesten toekijken hoe de man met de scanner de tomaatjes in kwestie per soort opsplitste. Dat ze afzonderlijk gewogen moesten worden. Dat ze anders niet wisten wanneer ze elke kleur moesten bijbestellen. Dat ik dus de volgende keer beter 3 aparte zakjes maakte. DRIE ZAKJES?!? Voor een stuk of wat kerstomaatjes?!? Ja. Dat of één kleur kiezen.

Beste [supermarkt], ik beloof voortaan braaf mijn kerstomaatjes te sorteren. Net als mijn perziken en nectarines en alle andere zaken waarvoor je me al een keer scheef bekeek. Mijn vraag aan jou is: kunt jij niet zorgen voor minder overtollige verpakkingen? En waar er toch zakjes nodig zijn, kunt je dan geen duurzame zakjes voorzien? Die bestaan toch al een tijdje? Je liet ons in het verleden al massaal plooien voor, nou ja, de plooibak. Hoog tijd voor de volgende uitdaging!

Duurzame groeten,
Elke

Supermarkten schrijven terug

Beste Elke,

Ja, er zijn nog overbodige verpakking aanwezig in een supermarkt. En ja, daar moet inderdaad iets aan gedaan worden. Delhaize is er net zoals jij zich bewust van dat we samen moeten werken om beter te doen op het gebied van afvalvermindering. Daarom engageert Delhaize zich al jaren om verpakkingen te reduceren. Maar dit is geen zwart-wit situatie. Verpakkingen spelen wel degelijk een belangrijke rol in de voedselveiligheid, het vermijden van verspilling en informatie naar de consumenten toe. Een evenwicht tussen verpakking, voedselveiligheid, en het vermijden van voedselverspilling is dan ook de uitdaging. Waar het kan, proberen we verpakking te vermijden. Waar het moet proberen we zo duurzaam te werken.

Delhaize zet zich al jaren in om overbodige verpakkingen te vermijden en zette daarom tal van initiatieven op poten. We zetten ze even op een rijtje :

  • Papieren en katoenen zakken & cotton bags: Om groenten en fruit mee te nemen kan je bij Delhaize kiezen om ofwel geen verpakking te gebruiken of te kiezen voor papieren of katoenen zakjes. Deze alternatieven zorgen ervoor dat je geen plastic zakje meer hoeft te gebruiken. De papieren zakjes biedt Delhaize gratis aan, de duurzame katoenen zakjes zijn te verkrijgen voor 50 cent per stuk, maar kan je steeds hergebruiken. Wanneer je je katoenen zakiet meer kan gebruiken omdat die versleten is, kan je deze gratis inwisselen voor een nieuwe. Momenteel loopt er nog een testfase van de katoenen zakjes in 6 Delhaizewinkels en een twintigtal zelfstandige winkels. De cotton bags werden warm onthaald en zullen in de toekomst uitgebreid worden naar andere winkels.
  • Minder consumentenverpakkingen: Delhaize zorgde al voor 75% minder verpakking voor de deksels van culinaire hulpmiddelen, gedroogde vruchten en ander fruit door gebruik te maken van een hersluitbare folie in plaats van een deksel. Ook de Lovely Meals en Lovely Salads hebben hun plastic jasje ingeruild voor halopacks (milieuvriendelijke verpakking van karton) en de Single Origin-capsules hebben geen individuele verpakking meer rond iedere capsule, waarvan de doos gehalveerd is in grote. Met dit laatste zorgt Delhaize ervoor dat er maar liefst 8 ton verpakkingsmateriaal minder per jaar nodig is.
  • Bulk: 15% van het assortiment groenten en fruit bij Delhaize wordt verkocht in bulk. Delhaize biedt in de rayon fruit en groenten zoveel mogelijk het alternatief aan om producten in bulk te kopen. In oktober 2017 werd er in twee Delhaizesupermarkten een testfase opgestart voor het aanbieden van bioproducten in bulk. Denk maar aan rijst, noten, quinoa... In de toekomst beslist Delhaize of het aanbieden van bioproducten in bulk zal verder gezet worden.
  • Verpakking van bioproducten: Bioproducten hebben meestal last van overbodige verpakking die helaas verplicht zijn door de overheid om het verschil aan te tonen met conventionele producten. Om toch plastic verpakking te vermijden heeft Delhaize een nieuwe techniek geïntroduceerd : natural branding. Biogroenten zoals de butternut, pompoenen, zoete aardappelen en gember krijgen het label van bio gelaserd op de groente zelf. Zo zorgt de natural branding van de bio pompoenen en butternuts al voor 2 ton minder plastiek per jaar. Natural branding wordt stapgsgewijs doorgetrokken naar nieuwe producten, maar enkel wanneer deze lasertechniek geen effect heeft op de kwaliteit en houdbaarheid van het product.
  • Recycleren van afval: Niet alleen jij thuis recycleert afval, maar ook Delhaize recycleert ruim 75% procent van haar eigen afval. Voor de distributie van goederen zet Delhaize ook maximaal in op het gebruik van herbruikbare verpakkingen. Zo maakt Delhaize gebruik van bijvoorbeeld herbruikbare EPS-kratten, roltrainers en palletten. Al deze initiatieven maken samen meer dan 360.000 ton aan herbruikbare verpakking. Daarnaast zijn plastic zakken al tien jaar niet meer gratis te verkrijgen aan de kassa. Delhaize zet resoluut in op het gebruik van herbruikbare, te betalen zakken en kartonnen dozen die je gratis aan de kassa kan meenemen.

Wist je dat verpakking ook zo zijn voordelen heeft? Verpakking kan er namelijk voor zorgen dat we minder voedsel verspillen. Eénoudergezinnen bijvoorbeeld hebben vaak overschot wanneer ze enkel producten kunnen vinden in grote hoeveelheden. Kleinere verpakkingen van bepaalde producten kunnen er dan voor zorgen dat er minder voedsel in de vuilbak terecht komt. Het is nu aan ons om een goede balans te vinden tussen minder voedselverspilling en het reduceren van overbodige verpakking.

Delhaize zet zich dus maar al te graag in om overbodige verpakking tegen te gaan maar het kan natuurlijk altijd beter. In de toekomst wil Delhaize nog meer inspelen op herbruikbaarheid en de verkoop van producten in bulk. Daarnaast willen we testen of en hoe we met navulverpakkingen aan de slag kunnen.

UPDATE 8/5/2018: Delhaize bant plastic zakjes voor groenten en fruit: voortaan keuze tussen papieren of katoenen zak...

Dag Elke,

Bij Colruyt Group vermijden we verpakkingsafval zoveel mogelijk door een aantal concrete acties:

  • Preventie en reductie: we bekijken hoe we verpakking maximaal kunnen verminderen. Bijvoorbeeld door de dikte van de verpakking te verminderen. Zo verminderen we de dikte van onze koffieblikken;
  • Gebruik van verpakkingen die recycleerbaar zijn via de gewone huisvuilophaling (papier, karton, PMD);
  • Gebruik van gerecycleerde materialen in onze verpakkingen. Bijvoorbeeld; waterflessen die een zeker percentage aan gerecycleerde PET bevatten;
  • Herbruikbare verpakkingen, bv. onze wijnflessen;
  • Voor sommige van onze eigen merken, zoals Boni Bio of Boni Eco, werken we eraan om enkel nog hernieuwbare grondstoffen te gebruiken voor verpakkingen;
  • We gebruiken ons eigen oud karton ook voor “nieuwe” verpakkingen zoals fruitschaaltjes en onze herbruikbare dozen aan de kassa.
  • Sinds jaar en dag hebben we geen plastieken tassen aan de kassa., maar plooiboxen, dozen van gerecycleerd karton, of de lege dozen die we aan de ingang van onze winkels ter beschikking stellen.
  • Begin 2017 lanceerden we een nieuw recycleerbaar charcuterieschaaltje: een besparing van 130 ton plastic per jaar

Ook op het vlak van jouw grote ergernis - de plastic verpakkingen - ondernemen we actie:

  • De plastic zakjes van onze Boni Selection Bio-bananen werden vervangen door simpele bandjes, waardoor we jaarlijks 8,5 ton plastic besparen. (Verse bio-groenten en -fruit zijn vaak verpakt om aan de kassa makkelijk het verschil te kunnen maken met de gewone variant.)
  • We zijn ook volop op zoek naar alternatieve oplossingen voor de plastic zakjes voor groenten en fruit.

Een volledig verpakkingsloze winkel? Dat is vandaag niet haalbaar. Verpakkingen zorgen ook voor de bescherming van voedingsmiddelen in de winkel en tijdens het vervoer. Ze zorgen voor hun bewaring en het behoud van de kwaliteit en ze voorzien in informatieverschaffing, etc. De impact van voedselverspilling op het milieu, bijvoorbeeld, is nog veel groter dan die van de verpakkingen zelf.

In 2017 werd het hele assortiment van Carrefour herbekeken om te kijken of er een optimalisatie van verpakkingen mogelijk was. We hielden hierbij de « 5R » in het achterhoofd: Remove – Reuse – Reduce – Recycle en Renewable. Onze verpakkingsverantwoordelijken bekijken welke verpakking het meest garanties biedt op gebied van houdbaarheid alsook de minste milieu-impact genereert. Alle ‘onnodige’ verpakking werd geëlimineerd indien mogelijk. Zo werden 96 verpakking geoptimaliseerd. De meest beduidende hebben zo op 1 jaar een besparing van 52 T verpakkingsmateriaal opgebracht, op een volume van 12 miljoen eenheden.

Daarnaast experimenteren we met verschillende alternatieven voor plastic verpakking. Tien jaar geleden waren we zo pionier in ons gebruik van bioafbreekmateriaal materiaal (home compostable) binnen ons gamma verse kruiden. Nu zijn bijvoorbeeld ook broodzakken nog steeds recycleerbaar en composteerbaar, onze eclairs zitten in gerecycleerde PE etc. We hebben een milieuvriendelijk zakje ontworpen voor groenten – en fruit (op basis van nylon). Dit zal weldra in alle winkels beschikbaar zijn. We gaan ook op zoek naar alternatieven voor verpakkingen, richting zero waste. Consumenten kunnen herbruikbare potjes en recipiënten meenemen bij hun traiteur in de carrefour winkels.

Daarnaast moet vermeld worden dank dat sommige ‘schijnbare’ oververpakkingen dat niet zijn. In het geval van de komkommer: om deze niet te beschadigen tijdens transport en hem langer (te doen leven: is extra verpakking nodig. Daarnaast moet een ‘gangbare’ komkommer van bio onderscheiden worden. Gezien het bio-gamma kleiner is, is het logischer om deze te verpakken (minder verpakking). Ook hebben we experimenten met papieren zakken (voor aardappelen) opgezet, maar deze scheurde te fel, idem voor ons wortelen gamma. Hiervoor gebruik we nu gerecycleerde folie. De verpakkingsuitdaging gaat verder dan de hetgene de consument ziet in de winkel.

Dag Elke,

Ik begrijp je vraag, ik worstel daar ook mee. Omdat Lidl een duidelijke doelstelling heeft rond plastic zijn we ook partner van mei-plasticvrij. We moeten twee dingen doen als supermarkt. Inzetten op zo min mogelijk plastic en er voor zorgen dat plastic die nodig is (want het heeft ook een beschermende functie, wat dan weer food waste vermindert) 100% gerecycleerd wordt. Na een marktstudie hebben we twee doelstellingen bepaald: tegen 2025 willen wij – in vergelijking met 2015 – 20% minder plastic in onze verpakkingen hebben, en willen we ervoor zorgen dat alle plastic die we gebruiken ook 100% recycleerbaar is. Dat is nu niet het geval. Het voordeel dat wij hebben is dat 90% van de producten die Lidl verpakt eigen merken zijn. Daarin beslissen wij samen met de producent aan welke normen ze moeten voldoen.

Een eerste concrete maatregel: Het bannen van onze lichtste plastic tas van 10 cent. Nu hebben we vijf soorten draagtassen aan de kassa: een zak van bio-afbreekbaar materiaal (suikerriet), een stevige big shopper die heel lang meegaat, ook van gerecycleerd plastic, een koeltas, een katoenen fairtrade tas en een plastic draagtas van 10 cent. Die laatste halen we na deze zomer uit ons assortiment. Ook al is die op zich stevig genoeg om een tiental keren te gebruiken, we merken dat dat in de praktijk door de klant niet gebeurt.”

Lidl is vandaag de enige retailer waar je als klant je verpakking bij het verlaten van de winkel kan deponeren. In de praktijk gaat het vooral om secundaire verpakkingen, zeg maar de plastic folie die de zes flessen cola bijeenhoudt. Niet de primaire verpakking, zoals de folie rond je pizza. Die mogelijkheid is er op dit moment concreet nog niet overal, we zijn ermee bezig, maar onze nieuwe winkels worden alvast standaard uitgerust met een grotere inkomhal om de plaatsing van deze containers te vergemakkelijken.” En wat nu met de plastic zakjes voor groenten en fruit? Daarvoor hebben we in Wallonië bio afbreekbare zakjes. Als die goed bevonden worden door de klanten, test loopt, gaan we die ook in Vlaanderen invoeren.

Beste Elke,

ALDI is altijd al heel bewust omgegaan met afval en (plastic) verpakkingen. Vanuit onze positie als discounter, met een focus op de prijs en met een leeuwendeel (95%) aan eigen merken in de winkel, is het vermijden van overtollige verpakking, inclusief plastic afval, ingebakken in ons DNA. Onze verpakkingen hebben altijd al een strenge controle gehad op volume en gewicht. Het verminderen van ons verpakkingsafval is een continu proces. Bij elke contractvernieuwing wordt de verpakking nagekeken door de verantwoordelijke inkoper die opmerkingen en richtlijnen bepaalt voor de verpakkingsproducent van de leverancier. Hieronder vindt u een overzicht van de verschillende initiatieven die we nu al nemen om plastic afval zoveel als mogelijk te reduceren.

• Project duurzame verpakkingen + scan

Bij ALDI doen we heel wat inspanningen om overtollige verpakkingen te vermijden, een stelling die recent bevestigd is door een scan die we in december 2017 lieten uitvoeren. De scan kadert in ons project duurzame verpakkingen, dat we voeren in samenwerking met FOSTplus en VAL-I-PAC, verpakkingsdeskundigen van de Universiteit Hasselt (‘verpakkingscentrum’) en OVAM. In het rapport vinden we een aantal positief toegepaste preventiemaatregelen terug. Zo werd in de voorbije jaren bijvoorbeeld het gewicht van de PET-flessen geminimaliseerd. In het rapport worden ook een aantal aanbevelingen gedaan. In de loop van de komende maanden zal bekeken worden hoe we deze kunnen concretiseren.

• Ecodesign

Onze inkopers en onze kwaliteitsafdeling werken volgens het principe van ‘ecodesign’. De bedoeling hiervan is om een verpakking zo te ontwerpen dat enerzijds het product zo goed mogelijk beschermd wordt, anderzijds ook de milieu-impact van product en verpakking minimaal blijft. Het is belangrijk om erop te wijzen dat verpakkingen meerdere functies hebben. Denk maar aan bewaren, transporteren, beschermen, de klant informeren, …Een voorbeeld: onze madeleines worden individueel verpakt omdat deze snel uitdrogen. Zonder plastic verpakking rond de individuele madeleines moet een pak van 12 madeleines in een paar dagen opgegeten worden. Voor wie alleen of met 2 woont is dat vaak teveel en zou een deel van het pak weggegooid moeten worden. De ecologische voetafdruk van het productieproces in de brede zin van het woord (kweek, teelt, assemblage …) is doorgaans beduidend groter dan die van de verpakking. Verpakkingen voor levensmiddelen veroorzaken een CO2 uitstoot van gemiddeld 5% van het volledige product. Het beschadigen of verspillen van een product heeft dus steevast zwaardere gevolgen voor het milieu, dan de aanwezigheid van een afdoende of zelfs licht overtollige verpakking. De gulden regel van ecodesign is dat eerst en vooral het product moet beschermd worden.

• Verpakkingen groenten en fruit

Bij de creatie en type verpakkingen van groenten en fruit volgen we consequent kwalitatieve richtlijnen die een evenwicht vormen tussen enerzijds vermindering van overtollige verpakking en anderzijds mogelijk voedselverlies door beschadiging tijdens het distributieproces ontstaan door gebrekkige of onvoldoende verpakking. Op korte termijn zullen de verpakkingen van onze groenten en fruit kritisch geëvalueerd worden om te bekijken hoe we ook hier nog ecologischer te werk kunnen gaan. Een eerste concreet resultaat is bijvoorbeeld dat we dankzij een innovatie in de verpakkingstechnologie onze slazakjes kunnen verpakken met ongeveer 2 cm minder plastic per verpakking.

• Duurzame draagtassen

Bij ALDI kiezen we resoluut voor een aanbod van 100% herbruikbare draagtassen. Wij hebben nooit kassazakken voor éénmalig gebruik aangeboden en ook kleine plastic tasjes voor groenten en fruit stellen we niet ter beschikking. In al onze winkels bieden we bovendien een duurzame Big Shopper aan, die voornamelijk gemaakt zijn van gerecycleerde PET-flessen. Binnenkort zullen we nog een andere herbruikbare draagtas introduceren in ons assortiment, nl. de color draagtas. Vanaf mei loopt er ook een test-project met een nieuwe herbruikbare tas gemaakt van fairtrade katoen. Tegen eind 2018 zal de huidige ALDI-draagtas (van 55 micron dikte), die nu al niet meer wordt verkocht in Wallonië, ook niet meer verkocht worden in Vlaanderen en Brussel.

• Recyclage

Bij ALDI gebruiken we voornamelijk secundaire verpakkingen die bestaan uit gerecycleerd en recycleerbaar karton. We kiezen er principieel voor om ook geen folie te voorzien rond deze secundaire verpakkingen. Als we het totaal aantal secundaire verpakkingen bekijken, stellen we vast dat het aandeel kartonnen secundaire verpakkingen dan ook veel groter is dan het aandeel van de plastic secundaire verpakkingen. Meestal nemen klanten plastic secundaire verpakkingen mee naar huis. Als dit toch achterblijft in de winkel, wordt dit consequent gerecycleerd. Er is een gescheiden inzameling van witte en gekleurde plastic. Ook in onze magazijnen wordt plastic steevast gerecycleerd, denk bijvoorbeeld maar aan de krimpfolierond de palletten die aan ons geleverd worden. Zelf gebruiken we geen krimpfolie rond de palletten die van het magazijn naar de winkels gaan. We gebruiken hiervoor herbruikbare, rubberen spanbanden.

Wat zeggen anderen?

Olivier Beys van Bond Beter Leefmilieu: "Meer verpakking deed voedselafval niet dalen"

Lees meer in het dossier van Bond Beter Leefmilieu over plastics en in hun FAQ over statiegeld...

Beste supermarkt, maak je werk van minder plastic en verpakkingen?

Laat hieronder aan je supermarkt weten dat je net als Elke ook meer bent dan je kassaticket. Maak van duurzaam de makkelijkste keuze.

We gebruiken je gegevens enkel om je op de hoogte te houden van deze campagne. Je kan op elk moment uitschrijven.